Literackie Bielsko-Biała

W Wydawnictwie Naukowym Akademii Techniczno-Humanistycznej ukazał się długo oczekiwany tom pierwszy pracy zbiorowej Czytanie miasta 2. Bielsko-Biała jako kulturowy palimpsest pt. Literackie Bielsko-Biała. Teksty o tematyce literaturoznawczej, pod redakcją Marka Bernackiego i Roberta Pysza.

Książka, nad którą prace rozpoczęły się już w styczniu 2020 roku, nawiązuje tematycznie do pierwszej edycji Czytania miasta, które ukazało się w roku 2016, będąc pokłosiem interdyscyplinarnej konferencji Bielsko-Biała: Historia – Kultura – Sztuka zorganizowanej przez Wydział Humanistyczno-Społeczny ATH 15 lutego 2015 roku.

- Tom pierwszy drugiej edycji zawiera 18 artykułów, szkiców i esejów o tematyce regionalnej ukazujących różnorodne aspekty życia literackiego w naszym mieście w ujęciu historycznym. Autorami poszczególnych rozdziałów są pracownicy naukowi zatrudnieni na Wydziale Humanistyczno-Społecznym ATH, zwłaszcza literaturoznawcy z Katedry Polonistyki. Wśród autorów znaleźli się także absolwenci bielskiej polonistyki oraz doktoranci. Znaczący wkład w powstanie książki wnieśli również przedstawiciele lokalnego środowiska humanistycznego, z panią prof. dr hab. Ewą Chojecką na czele. Tę grupę autorów reprezentują legendarni bielscy poloniści - Jan Picheta i Krzysztof Płatek - pracownicy Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej - Piotr Kenig i Grzegorz Madej - oraz redaktorzy zajmujący się od wielu lat tematyką historyczną i kulturalną naszego miasta - Magdalena Legendź, Stanisław Biłka i Jacek Kachel - informuje prof. ATH dr hab. Marek Bernacki.

Na początku otwierającego tom artykułu Słowa i obrazy – depozytariusze kulturowej pamięci miasta prof. Ewa Chojecka stwierdza: Czytanie to tyle, co poznawanie, rozumienie, wyjaśnianie, interpretowanie wielu wątków dziejów miasta, dodajmy też - estetyczne przeżywanie jego realnej substancji”. Zacytowane słowa są kluczem do odczytania całego tomu, oznaczają bowiem czynność hermeneutycznego, czyli rozumiejącego wgłębiania się w intrygującą, wieloaspektową i wciąż nie do końca rozpoznaną materię naszego miasta.

- Przewodnim tematem osiemnastu tekstów zamieszczonych w tomie są kwestie literackie, które mają bezpośredni związek z Bielskiem i Białą. Bohaterami tomu są najpierw bielscy poeci: Stanisław Gola, Maria Korusiewicz i Zbigniew Michniowski, ale także przedstawiciele miejskiego hip-hopu. O ich twórczości w ciekawy i odkrywczy sposób piszą: Krzysztof Płatek, prof. Barbara Tomalak, prof. Anna Węgrzyniak, prof. Marek Bernacki i Krzysztof Babicki. Kilka tekstów poświęconych zostało prozaikom – Kazimierze Alberti (dwugłos autorstwa prof. Doroty Siwor i prof. Aleksandry E. Banot poświęcony przedwojennym powieściom tej autorki) i Renacie Piątkowskiej, twórczość tej popularnej przedstawicielki literatury dla dzieci i młodzieży omawia dr Justyna Wojciechowska z Instytutu Pedagogiki ATH. Jan Picheta przypomina genezę słynnego na całą Polskę konkursu poetyckiego Lipa, zaś Stanisław Biłka, wieloletni prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, odsłania kulisy powstania Kalendarza Beskidzkiego. W tomie pierwszym znalazły się ponadto trzy niezwykle interesujące rozdziały poświęcone bielskiemu teatrowi autorstwa Grzegorza Madeja, Jacka Kachla i Magdaleny Legendź. Na szczególną uwagę zasługuje rzetelnie napisany tekst Piotra Keniga o pierwszych bielskich drukarniach, a także szkic Kacpra Bujarka o zeszytach pogodowych Stanisława Szpinetera, które przywodzą na myśl sławne kajety Józefa Czapskiego. Tom kończą Narracje z Czechowic-Dziedzic autorstwa dr Agnieszki Przybyły-Dumin, znanej badaczki kultury regionalnej - dodaje prof. ATH dr hab. Marek Bernacki.

Książka została ciekawie zaprojektowana pod względem edytorskim, ma twardą okładkę i zawiera kilkanaście kolorowych ilustracji. Można ją wypożyczyć w Bibliotece ATH lub zamówić w siedzibie Wydawnictwa Naukowego ATH. Warto wspomnieć, że w czerwcu ukaże się tom drugi pt. Bielsko-bialska tkanina. Teksty o tematyce interdyscyplinarnej. Dwutomowa publikacja Czytanie miasta 2. Bielsko-Biała jako kulturowy palimpsest to prawdziwa gratka dla miłośników Bielska-Białej, której nie sposób przeoczyć!