Co dalej ze śmieciami? Będziemy pytać o zdanie mieszkańców!

Pierwsze z cyklu spotkań – dla mieszkańców Wapienicy – zaplanowano 12 marca o godz. 18.00 w auli Szkoły Podstawowej nr 32 przy ul. Cieszyńskiej 393. O terminach i miejscach kolejnych spotkań będziemy informować na bieżąco, po uzgodnieniu z zainteresowanymi Radami Osiedli. Uruchomiona została specjalna strona internetowa wyjaśniająca zasady działania instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych – www.itpobielskobiala.pl Wszyscy zainteresowani tym tematem będą mogli za pośrednictwem strony zadawać pytania dotyczące tego typu inwestycji.
Rada Miejska Bielska-Białej na sesji 28 stycznia przyjęła uchwałę akceptującą rozpoczęcie działań zmierzających do powstania w Bielsku-Białej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Jest to na razie uchwała intencyjna, pozwalająca rozpocząć dyskusję nad takim rozwiązaniem.   

- Z informacji, które mamy obecnie, wynika, że instalacja termicznego przetwarzania odpadów, potocznie nazywana spalarnią, to najbardziej ekologiczne rozwiązanie. Takie instalacje powstają na całym świecie, również w Polsce. Nie są w żaden sposób szkodliwe. To, co się wydziela z ich kominów, jest często czystsze niż powietrze dookoła. Czy w Bielsku-Białej powstanie spalarnia odpadów? Uczciwa odpowiedź na dzisiaj brzmi: nie wiem. Chodzi nam o to, aby cykl związany z gospodarką odpadami w naszym mieście był jak najbardziej ekologiczny. Ja też tutaj mieszkam i gdyby spalarnia była szkodliwa, sprzeciwiałbym się tej inwestycji. Nie zamierzam podejmować tak ważnej dla miasta decyzji tylko z moimi współpracownikami, w zaciszu gabinetu. Na każdym etapie dochodzenia do tej decyzji będziemy pytać o zdanie mieszkańców miasta - mówi prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski.

JacK

Poniżej publikujemy jako materiał poglądowy kilka faktów i mitów związanych z działaniem instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych.

MIT
Przez termiczne przekształcanie odpadów stracimy cenne surowce wtórne – marnowanie zasobów.

FAKT
Do Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO) kierowane są odpady, których nie można przekazać do recyklingu, a dodatkowo nie można ich składować. Do takich odpadów zaliczamy np. opakowania z zespolonych różnych materiałów (których nie da się oddzielić), słabej jakości folie, tekstylia, buty, gumę, słabej jakości tworzywa sztuczne (których nie można przekazać do recyklingu).

MIT
Sprawnie funkcjonujący system gospodarki odpadami komunalnymi, może doprowadzić do odzysku od 40 do 75% surowców wtórnych. Dzięki temu zmniejsza się ilość odpadów trafiających na wysypiska, ze sprzedaży surowców uzyskuje się dodatkowe fundusze na po- krycie kosztów operacyjnych systemu oraz przyczynia się do oszczędności w produkcji nowych wyrobów.

FAKT
W Bielsku-Białej wszystkie elementy systemu gospodarki odpadami skierowane są na realizację wymaganych poziomów recyklingu. Poziomy recyklingu, po przetworzeniu odpadów w instalacjach ZGO i odzyskaniu odpadów o charakterze surowców wtórnych, przedstawiają się jak na grafice obok: Do tych wartości dodawane są przez gminę Bielsko-Biała ilości odpadów, które zebrały punkty skupów, do których mieszkańcy również oddają swoje odpady komunalne. Wymagane poziomy recyklingu z roku na rok są coraz bardziej wy- śrubowane:  55 proc. do 2025 r., 60 proc. do 2030 r.,  65 proc. do 2035 r. ZGO S.A. w 2019 r. doposażyło swoją nowoczesną sortownię o kolejne elementy służące zwiększaniu efektywności i przepustowości tej instalacji. Jednak pomimo dobrze funkcjonującego odzysku odpadów istnieje bardzo duży problem  z przekazaniem odpadów do procesu recyklingu. Mimo zwiększenia ilości od- padów przekazanych do ponownego wykorzystania, przychody ze sprzedaży surowców wtórnych maleją (do części z nich należy dopłacać) i nie są w stanie pokryć kosztów operacyjnych systemu. Dodatkowo, ze względu na coraz większe wymagania prawne i inwestycyjne, znikają z rynku firmy mogące przetworzyć odpady na nowe produkty. Wszystkie działania ZGO skierowane są również na to, aby minimalizować ilość odpadów kierowanych na składowisko. Pomimo stale wzrastającego strumienia odpadów kierowanych do zakładu, zmniejszana jest ilość odpadów składowanych na składowisku. Jednak jest duża ilość odpadów, które nie znajdują swojego miejsca w recyklingu, a nie powinny trafiać do składowania. Jest to tzw. balast z sortowni, balast z kompostowni, od- pady wielkogabarytowe itp.

MIT
Wyniki pomiarów z próbnego spalania nie odzwierciedlają warunków normalnego funkcjonowania spalarni odpadów. Dla każdej spalarni przeprowadza się próbne/testujące spalanie (z ang. trial burn), które ma określić, czy instalacja spełnia wymagane normy. Test ten przeprowadza się w optymalnych warunkach technicznych, na nowej instalacji i przy z góry określonym, znanym składzie odpadów. Taki wyrywkowy test nie odzwierciedla rzeczywistego funkcjonowania pieca spalarni, bowiem w normalnych warunkach trafiają do niego odpady o składzie zmieniającym się z godziny na godzinę. Do tego należy dodać zużycie wyposażenia spalarni i błędy w obsłudze.

FAKT
To prawda, że dla każdej tego typu instalacji inwestor sprawdza wykonanie instalacji poprzez tzw. rozruch i ruch próbny instalacji. Ruch próbny trwa od 3 do 6 miesięcy lub dłużej w zależności od warunków umowy dostarczenia takiej instalacji. Inwestor podczas ruchu próbnego sprawdza, czy instalacja spełnia parametry gwarantowane. Parametry gwarantowane często zapewniają pracę instalacji poniżej 50 proc. poziomu wymaganych emisji lub nawet niżej. Skład odpadów nie jest znany podczas rozruchu oraz ruchu próbnego. Prowadzone są oczywiście badania morfologiczne pokazujące skład i wartość kaloryczną odpadów. Faktyczny skład odpadów może się zmieniać z godziny na godzinę, gdyż odpady w tzw. bun- krze-zbiorniku buforowym są mieszane, by uzyskać jednorodny skład. Sama instalacja jest tak zaprojektowana, aby pracować w sposób elastyczny przy spełnieniu surowych norm emisji przez cały okres, w którym działa. Instalacja przechodzi okresowe remonty, aby jakość procesu była na takim samym poziomie zarówno podczas 1 roku jak i po 25 latach jej działania. Instalacja musi spełniać wymagane prawem surowe normy europejskie. Odpowiednie służby kontrolujące mają do- stęp on-line w trybie ciągłym do chwilowych i dobowych poziomów emisji. W przypadku niespełnienia warunków podanych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju z 21 stycznia 2016 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów oraz sposobów postępowania z odpadami powstałymi w wyniku tego procesu, instalacja jest zatrzymywana. Także każdy z mieszkańców może sprawdzać poziomy emisji w Internecie, jak np. dla instalacji  w Bydgoszczy (www.pronatura.bydgoszcz.pl) lub na tablicach informacyjnych znajdujących się przed instalacjami ITPO, jak np. w Krakowie.

MIT
Brak ogólnokrajowej strategii postępowania z odpadami. Poza brakiem w Polsce przepisów regulujących zasady funkcjonowania spalarni, nie ma także dostosowanej do współczesnych warunków i potrzeb krajowej strategii postępowania z odpadami i wynikającej z niej ustawy o odpadach. Jednocześnie, podobnie jak w krajach zachodnich, konieczne jest wprowadzenie zachęt ekonomicznych dla ograniczania powstawania odpadów u źródła i powtórnego ich zagospodarowania, nie wspominając już o sprawnym systemie informacji – ban- kach danych o wytwarzanych odpadach i technologiach ich minimalizacji lub pro- ekologicznego zagospodarowania. Wprowadzenie nowoczesnego systemu prawnego i informacyjnego oraz stosowanie bodźców ekonomicznych jest niezwykle istotne ze względu na określenie hierarchii celów i wykorzystywanych metod utylizacji odpadów. Szczególnie dotyczy to spalarni, wziąwszy pod uwagę przytaczane tu argumenty, a przede wszystkim wysokie koszty inwestycyjne i operacyjne i brak doświadczeń krajowych w funkcjonowaniu tego typu instalacji.

FAKT
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2016-2022 wyznacza kierunki gospodarki odpadami oraz wyznacza hierarchię postępowania z odpadami. Instalacje termiczne mają w niej swoje miejsce. Termiczne przekształcanie jest umiejscowione w hierarchii postępowania z odpadami zaraz po recyklingu, a przed składowaniem odpadów. 

fot. Paweł Sowa/Wydział Prasowy UMBB