Prezydent otrzymał absolutorium

Ostatnia przed wakacjami sesja Rady Miejskiej pełna była podsumowań i ocen minionego roku. Inspiracją do tego był przedstawiony w jej trakcie raport o stanie miasta. Radni mieli także głosować nad wotum zaufania dla prezydenta Jarosława Klimaszewskiego oraz nad udzieleniem prezydentowi absolutorium na podstawie sprawozdania z wykonania budżetu miasta za 2022 rok. 

Punktem wyjścia do dyskusji był Raport o stanie miasta Bielska-Białej za rok 2022. Jest do dokument, który przedstawia bardzo dokładny obraz miasta. Zawarte zostały w nim informacje z takich dziedzin, jak np. demografia, gospodarka oraz rynek pracy; przedstawiono stan mienia gminnego – kwestie gospodarki nieruchomościami oraz spółek prawa handlowego z udziałem kapitałowym gminy, a także pełną aktywność wydziałów Urzędu Miejskiego oraz miejskich jednostek organizacyjnych. W specjalnej prezentacji raport przedstawił prezydent miasta. 
Zainteresowanych pełną treścią raportu odsyłamy do relacji z sesji. 
Dokumentem kluczowym dla dyskusji nad absolutorium było przedstawione przez prezydenta Jarosława Klimaszewskiego Sprawozdanie finansowe miasta Bielsko-Biała za rok 2022. Sprawozdanie to otrzymało jednoznacznie pozytywną opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach. Z uwagi na jego istotność przedstawiamy je w całości:

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o finansach publicznych, Sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Bielska-Białej za 2022 rok zostało przedłożone Radzie Miejskiej w ustawowo określonych terminach. Wraz ze sprawozdaniem złożona została Informacja o stanie mienia komunalnego oraz Sprawozdanie finansowe wraz z opinią niezależnego biegłego rewidenta. 
Miniony rok był kolejnym niezwykle trudnym rokiem dla finansów samorządowych. Po trudnym czasie pandemii, w 2022 roku przyszło nam się zmierzyć z kolejnym wyzwaniem, jakim był kryzys uchodźczy wywołany agresją Rosji na Ukrainę. Mieliśmy zatem do czynienia z hamowaniem aktywności ekonomicznej na skutek cyklicznego spowolnienia gospodarczego, jak również efektem gwałtownego szoku popytowo-podażowego, który w znacznym stopniu wiąże się z wybuchem wojny w Ukrainie, a jego skutkiem był silny wzrost cen surowców naturalnych, zwłaszcza energetycznych, który doprowadził do znacznego wzrostu inflacji, spadku siły nabywczej gospodarstw domowych oraz zaostrzenia polityki pieniężnej. 
Realizacja ubiegłorocznego budżetu przebiegała więc w warunkach inflacji ponad 4-krotnie wyższej od inflacji przewidywanej przez Ministerstwo Finansów w założeniach do projektu budżetu państwa na 2022 rok. Średnioroczna inflacja prognozowana bowiem przez Ministerstwo Finansów wynosiła 3,3 proc., natomiast faktyczna inflacja w 2022 r. wyniosła 14,4 proc., a w grudniu 16,6 proc. Tak gigantyczny wzrost inflacji w przeciągu jednego roku przełożył się na wzrost kosztów utrzymania miasta praktycznie w każdym jego obszarze. 
Kolejnym czynnikiem wpływającym negatywnie na finanse samorządów są zmiany podatkowe wprowadzone przez Polski Ład. Zmiany te miały w założeniu przyczynić się do poprawy sytuacji gospodarczej w kraju, natomiast coraz bardziej wpływają na pogorszenie kondycji finansowej samorządów oraz zmniejszenie ich samodzielności finansowej. Z tego też względu ubiegłoroczny budżet zamknęliśmy najwyższym w tej kadencji deficytem w wysokości 76 mln zł i jednocześnie najniższą nadwyżką operacyjną w wysokości 77 mln zł. 
Dochody ogółem zostały zrealizowane w kwocie 1.495 mln zł. Zdecydowana większość dochodów własnych miasta została wykonana zgodnie z planem. W wielu przypadkach uzyskano ponadplanowe wpływy, głównie z tytułu podatku od nieruchomości, wpływów z usług, najmu i dzierżawy składników majątkowych, podatku od spadków i darowizn, opłaty komunikacyjnej, a także opłat i kar za korzystanie ze środowiska. Dochody własne stanowią 56 proc. ogólnej kwoty dochodów, tj. wzrosły zaledwie o ponad 1 proc.
Udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych (PIT i CIT), na skutek reformy podatkowej dokonanej w ramach programu Polski Ład, począwszy od 2022 r. przekazywane są do budżetu miasta w 12 równych miesięcznych ratach, niezależnie od rzeczywistych wpływów z tego tytułu. Wysokość udziałów w PIT i CIT na 2022 rok została ustalona przez Ministerstwo Finansów na podstawie prognoz ujętych w Wieloletnich Prognozach Finansowych samorządów, obliczonych wg stanu na maj 2021 r., czyli w najbardziej dotkliwym okresie pandemii, przy założeniu inflacji na poziomie 3,3 proc. Tym sposobem Ministerstwo Finansów nie uwzględniło rzeczywistej inflacji w 2021 roku oraz dynamiki wynagrodzeń, które mają bezpośrednie przełożenie na wysokość dochodów z PIT. Konsekwencją zmian w zakresie sposobu przekazywania wpływów z udziałów w PIT jest wyhamowanie dynamiki dochodów z tego źródła w porównaniu z poprzednimi latami. Udziały w PIT przekazane przez Ministerstwo Finansów dla naszego miasta w 2022 roku są niższe w stosunku do 2021 roku o 1,2 proc. Dotacje oraz środki przeznaczone na cele bieżące i inwestycyjne, a także subwencje z budżetu państwa stanowiły 44 proc. budżetu ogółem. Poziom otrzymanych dotacji celowych z budżetu państwa jest niższy w porównaniu do lat ubiegłych, głównie ze względu na przejęcie od czerwca ubiegłego roku wypłaty świadczenia wychowawczego Rodzina 500+ przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wydatki budżetu zostały wykonane w wysokości 1.571 mln zł, tj. 95 proc. planu. Największy udział w wydatkach ogółem, jak zresztą co roku, miały nakłady na oświatę (37,3 proc.) oraz pomoc społeczną i rodzinę (15,1 proc.). Wydatki na oświatę, pomoc społeczną i rodzinę stanowiły łącznie ponad połowę rocznych wydatków miasta. Znaczący udział w wydatkach ogółem miały również wydatki przeznaczone na utrzymanie dróg (12,8 proc.) oraz gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (8,7 proc.). 
Wydatki bieżące wyniosły 1.317 mln zł i zostały wykonane w 96 proc. planu. Taki poziom wydatków jest wynikiem racjonalnego wydatkowania środków w różnych dziedzinach. Nominalnie wydatki bieżące wzrosły o 88 mln zł w odniesieniu do zrealizowanych w 2021 r., co jest związane głównie z wyższymi wydatkami bieżącymi w oświacie. 
W związku z tym, że kolejny rok z rzędu przekazywana przez ministra finansów subwencja oświatowa nie pokrywa kosztów związanych z utrzymaniem oświaty na terenie miasta, w 2022 r. do zadań bieżących oświaty miasto dopłaciło ze środków własnych 171 mln zł, czyli prawie tyle, ile wynoszą roczne wpływy z podatku od nieruchomości. Ponadto na zadania inwestycyjne szkół i placówek oświatowych, ze środków własnych przeznaczyliśmy blisko 41 mln zł.
W związku z inwazją Rosji na Ukrainę, miasto musiało się zmierzyć z wywołanym przez wojnę kryzysem uchodźczym. Wymagało to podjęcia działań praktycznie we wszystkich sferach działalności. W ramach Funduszu Pomocy, który został utworzony na mocy specjalnej ustawy, aby zapobiec kryzysowi humanitarnemu spowodowanemu inwazją Rosji na Ukrainę, miasto Bielsko-Biała wydatkowało 39,2 mln zł. Najwięcej środków wydatkowano na zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia oraz całodziennego wyżywienia zbiorowego, edukację dzieci z Ukrainy oraz pomoc społeczną i wsparcie rodziny. 
Należy wskazać, że w związku z panującą od 2020 r. pandemią koronawirusa COVID-19 miasto cały czas pozyskuje środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. W ubiegłym roku wydaliśmy z tych środków 18 mln zł, w tym między innymi na realizację Dodatku węglowego w kwocie 15,6 mln zł. 
Pomimo trudnej sytuacji, w roku ubiegłym udało się wygospodarować środki finansowe na realizację podwyżek dla wszystkich pracowników instytucji miejskich, co będzie kontynuowane w roku bieżącym.
Wydatki majątkowe zostały wykonane w wysokości 254 mln zł, tj. 89 proc. planu. Niewykonanie inwestycji na kwotę prawie 31 mln zł (głównie z udziałem środków unijnych) wynika z uwarunkowań formalno-prawnych oraz harmonogramów prac; część robót została przesunięta w realizacji na 2023 rok.
Największe kwoty przeznaczyliśmy na inwestycje drogowe (69 mln zł), gospodarkę nieruchomościami i mieszkaniową (55 mln zł), oświatę (41 mln zł), gospodarkę komunalną i ochronę środowiska (38 mln zł), kulturę fizyczną (27 mln zł) oraz ochronę zdrowia (12 mln zł). Zakres zrealizowanych programów i inwestycji oraz ich wpływ na jakość życia mieszkańców został szczegółowo opisany w Raporcie o stanie Miasta za 2022 rok. 
Od wielu lat staramy się realizować inwestycje na wysokim poziomie, co ma wpływ na szybki rozwój miasta. Być może lepiej byłoby się nie zadłużać i nie inwestować, ale wówczas mielibyśmy do czynienia ze stagnacją, a chyba nie tego oczekujemy od ambitnego i prężnie rozwijającego się miasta, bo tacy są nasi mieszkańcy. Inwestycje przyciągają bowiem przedsiębiorców i dają miejsca pracy, co jest szczególnie ważne w obecnych trudnych czasach. Należy wspomnieć, że począwszy od 2019 roku przeznaczyliśmy na inwestycje blisko 1,2 mld zł, a najważniejsze zrealizowane inwestycje to przebudowa ulicy Cieszyńskiej, modernizacja ulic Żywieckiej i Krakowskiej oraz budowa nowego pawilonu Beskidzkiego Centrum Onkologii - Szpitala Miejskiego w Bielsku-Białej. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że tych wielkich inwestycji, jak i wielu mniejszych, nie zrealizowalibyśmy bez udziału środków z budżetu Unii Europejskiej. 
Zgodnie z pierwotnie uchwalonym budżetem, na rok 2022 zadłużenie miasta wynosiło 602 mln zł, a ostatecznie na koniec roku zamknęło się kwotą 432 mln zł. Faktyczne zadłużenie jest więc niższe o 170 mln zł niż zakładano, co ma istotny wpływ na przyszłe możliwości inwestycyjne miasta. 
Dopuszczalny wskaźnik spłaty zobowiązań określony w art. 243 ustawy o finansach publicznych wynosił 15,13 proc., natomiast wykonany został na poziomie 5,18 proc., co oznacza, że jest na poziomie 34,2 proc. dopuszczalnego wskaźnika. Indywidualny wskaźnik zadłużenia jest więc na bardzo bezpiecznym poziomie.
Wynik finansowy miasta ma pozytywny wpływ na jego wiarygodność kredytową, stanowi solidną podstawę w zakresie pozyskiwania środków unijnych, a przede wszystkim jest potwierdzeniem stabilnych finansów samorządowych. Należy jednak zwrócić uwagę, że pomimo iż miasto prowadzi od wielu lat racjonalną gospodarkę finansową, na jego sytuację gospodarczą ma wpływ wiele czynników zewnętrznych. Decyzje podejmowane na szczeblu centralnym w zakresie przekazywania samorządom dodatkowych zadań czy polegające na zmianach prawa, bez zapewnienia ich finansowania, skutkują wzrostem wydatków również w kolejnych latach. Dlatego w dalszym ciągu konieczne będzie bieżące monitorowanie dochodów i wydatków oraz podejmowanie różnorakich działań, aby nadwyżka operacyjna oraz indywidualny wskaźnik zadłużenia utrzymywały się na dobrym poziomie. 
Istotne jest bowiem, aby w dalszym ciągu miasto miało dobrą kondycję finansową, zwłaszcza że w ramach kolejnej perspektywy unijnej planuje się realizować wiele bardzo istotnych dla rozwoju naszego miasta inwestycji, które wymagać będą znacznego zaangażowania środków z budżetu miasta. Ważne jest także, aby miasto postrzegane było, jak dotychczas, jako prężnie rozwijające się, atrakcyjne dla biznesu i jego mieszkańców, a także, jak w poprzednich latach, wysoko oceniane.
Na uwagę zasługuje fakt, że zgodnie z przeprowadzonymi w roku ubiegłym ogólnopolskimi ratingami, miasto Bielsko-Biała znalazło się w gronie najlepiej rozwijających się miast w Polsce. Oceniono między innymi, że mimo ubytków w dochodach własnych i obniżeniu potencjału inwestycyjnego, stolica Podbeskidzia dużo lepiej niż inne aglomeracje radzi sobie w tych trudnych czasach. Nasze miasto nagrodzone zostało również za konsekwencję w walce o lepszy klimat, współpracę z mieszkańcami, propagowanie życia eko i za likwidację ponad 4 tys. starych pieców.

- Dokonując podsumowania minionego roku budżetowego należy stwierdzić, że przy utrzymującej się niesprzyjającej sytuacji gospodarczej, budżet Bielska-Białej był gwarantem rozwoju rynku lokalnego. Jego dobra realizacja w zakresie dochodów i wydatków, pozwoliła na utrzymanie prorozwojowego charakteru, przy jednoczesnym zachowaniu ustawowego wskaźnika zadłużenia. Działania te pozwoliły nie tylko na realizację zadań własnych gminy na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkańców, ale kontynuację inwestycji, które służą budowie odpowiedniej jakości życia, a także zwiększaniu atrakcyjności turystycznej i gospodarczej miasta Bielska-Białej - zakończył prezydent Jarosław Klimaszewski 

Po przedstawieniu dokumentu odbyła się dyskusja, w trakcie której odnoszono się do raportu o stanie miasta i sprawozdanie finansowego oraz kwestii udzielenia prezydentowi votum zaufania i absolutorium. 
Radni opozycyjni zwracali uwagę na zadłużenie miasta i nienajlepsze wykonanie wydatków inwestycyjnych. Źle ocenili zmiany w sposobie organizacji Budżetu Obywatelskiego - likwidacja projektów osiedlowych ich zdaniem przyczyniła się do zmniejszenia zainteresowania mieszkańców głosowaniem. Po raz kolejny przypomnieli swoje uwagi dotyczące podejmowanych przez miasto działań związanych z propozycją budowy spalarni odpadów w Bielsku-Białej. Krytykowali też władze miasta za zmniejszającą się liczbę remontowanych mieszkań i coraz mniej likwidowanych tzw. kopciuchów, czyli przestarzałych źródeł ogrzewania. 
Prezydent wyjaśniał, że do działań w sprawie tzw. spalarni został zobowiązany stosowną uchwałą Rady Miejskiej. Tłumaczył, że mniejsza liczba zlikwidowanych kopciuchów nie oznacza mniejszego zaangażowania miasta - wydatki były dużo większe ze względu na wzrost cen i inflację. a dodatkowo wzrost ceny gazu sprawił, że duża grupa ludzi wycofała się z zamiaru wymiany źródła ciepła. Odnosząc się do Budżetu Obywatelskiego prezydent uznał za sukces, że kilka podmiotów z całego miasta dogadało się i zaproponowało wspólny projekt. 
- Trzeba pamiętać, że poszczególne dzielnice są częścią miasta, a nie samodzielnymi bytami - podkreślał. 
Na koniec odbyła się seria głosowań - nad raportem, wotum zaufania, sprawozdaniem finansowym oraz absolutorium. Każde z nich zakończyła się takim samym wynikiem - 14 głosów za i 10 wstrzymujących się; nikt nie był przeciw. Tym samym Raport o stanie miasta Bielska-Białej za rok 2022 i Sprawozdanie finansowe miasta Bielska-Białej za rok 2022 zostały przyjęte, a prezydent Jarosław Klimaszewski uzyskał votum zaufania i absolutorium.

Jacek Kachel