Czym jest depresja? 23 lutego – Światowy Dzień Walki z Depresją

Główną cechą depresji jest negatywne odbieranie siebie i otaczającego świata. Powoduje także zmiany w sferze emocji, wywołując smutek, przygnębienie i poczucie winy. Często działa tak głęboko, że pojawiają się myśli samobójcze (40-80 proc. pacjentów), z czego duża część chorych podejmuje próby samobójcze (20-60 proc.). Niestety aż 15 proc. takich prób jest skutecznych.

Objawy depresji
Depresja najczęściej objawia się obniżeniem nastroju, przestają cieszyć rzeczy, które do tej pory sprawiały radość, zaczyna brakować motywacji do działania, stale towarzyszą smutek i przygnębienie. Pojawiają się trudności z koncentracją, nie można skupić się na czytanej książce, zapominamy, co chcieliśmy zrobić. Człowiek zaczyna czuć się niepotrzebny, nieistotny, czasami pojawia się myśl, że innym zawadza, że bez niego byłoby wszystkim lepiej. Zdarza się, że pojawia się poczucie winy wobec innych, choć nikt niczego mu nie wypomina. Mogą zdarzyć się wahania nastroju - wybuchy złości lub płaczu. Człowiek, który do tej pory był aktywny, pracował, miał dużo zainteresowań, nagle nie ma siły wstać z łóżka, zadbać o siebie, zrobić sobie śniadania, a przyszłość widzi tylko w czarnych barwach. Wszystkie działania stają się wolniejsze, są wymuszone, następuje wycofanie z relacji z innymi, w tym często z rodziną – np. babcia nagle nie jest zainteresowana kontaktem z ukochanymi wnukami. Pojawia się zniechęcenie, poczucie bezsensu istnienia, bezsilność, brak nadziei. Pogarsza się sen, zaczynają się trudności z zasypianiem, wybudzenia w nocy, aż do całkowitej bezsenności. Obniża się także apetyt. Pojawia się wszechogarniający, trudny do określenia lęk, który całkowicie paraliżuje. Często pojawia się poczucie rezygnacji, chęć zaśnięcia i nieobudzenia się więcej … Nie zawsze występują wszystkie objawy, mogą się też one pojawiać w różnej kolejności. Zdarza się, że narastają powoli, ale czasem mają przebieg gwałtowny, a samopoczucie i zachowanie człowieka zmienia się z dnia na dzień. Warto zwrócić uwagę, że depresja może przebiegać nietypowo i objawiać się jedynie zaburzeniami snu, zaburzeniami apetytu, dolegliwościami bólowymi, problemami w sferze seksualnej czy zaburzeniami hormonalnymi.

Jak sobie radzić z depresją?
Zawsze przy niepokojących objawach należy skontaktować się z lekarzem, najlepiej psychiatrą. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większa szansa na szybkie ustąpienie objawów i powrót do prawidłowego funkcjonowania. Przewlekle trwające objawy, mogą doprowadzić do pogorszenia stanu nie tylko psychicznego, ale i fizycznego. Warto pamiętać, że osoby cierpiące na depresję często nie zgłaszają myśli samobójczych, jednak z uwagi na nasilone objawy często decydują się na ten dramatyczny krok. Warto zaznaczyć, że to nie jest coś, z czym mają „coś zrobić”; „ogarnąć się i brać do życia” czy „uśmiechać się, bo będzie dobrze”. Sposób widzenia świata i postrzegania siebie przez osoby w depresji jest zmieniony. Brak odpowiedniego leczenia i wsparcia skutkuje tym, że takie osoby nie poradzą sobie z tym problemem samodzielnie. Leczenie depresji obejmuje farmakoterapię i często dodatkowo wsparcie psychologa.

Czy można zapobiec depresji?
Depresja może mieć wiele przyczyn. Część osób jest predysponowana do niej genetycznie; duży wpływ może mieć osobowość czy doświadczenia życiowe, sytuacje stresowe, a także ważne wydarzenia życiowe.

Co możemy zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na depresję?

Pamiętaj o odpoczynku i regeneracji - nadmiernie obciążenie organizmu może powodować zaburzenia hormonalne, zaburzenia snu, nadmierne pobudzenie organizmu i w ten sposób predysponować do pojawienia się depresji.   

Dbaj o swoje ciało - regularna aktywność fizyczna zwiększa poziom endorfin czyli hormonów szczęścia. Podnosi się też poziom serotoniny, która odpowiada za zadowolenie, obniża poziom kortyzolu, który jest związany ze stresem, zmniejsza się napięcie mięśniowe. Ćwiczenia fizyczne mają udowodnione działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe! Nie musi to być ciężki trening! Codzienny spacer to podstawowa forma zapobiegania depresji. Możesz też wybrać rower, czy ćwiczenia relaksacyjne.

Zadbaj o zdrowy sen - higiena snu to jedna z najważniejszych zasad dbania o dobre samopoczucie psychiczne. Wietrzenie sypialni, regularne pory snu, niekorzystanie z urządzeń elektronicznych do 2 godzin przed położeniem się spać - to proste zasady, które mogą pomoc w uzyskaniu dobrego snu.

Zadbaj o dobre relacje i emocje - trudne doświadczenia życiowe, traumy, kłótnie mogą wpływać na odbiór świata. Warto skorzystać z pomocy terapeuty, by poradzić sobie z trudnymi emocjami.

Dbaj o drobne przyjemności - staraj się robić, to co sprawia przyjemność, odpręża i daje siły do działania.

opracowała dr. n. med. Magdalena Kaizer-Będkowska, psychiatra