Droga do niepodległości – muzycznie

Na drodze do niepodległości – to tytuł filmu – koncertu zrealizowanego w Bielskim Centrum Kultury przez Bielskie Towarzystwo Muzyczne dla upamiętnienia 100. rocznicy powrotu Bielska do Polski.

Projekt przygotowano z myślą o młodych ludziach uczestniczących w programie edukacyjnym realizowanym przez to stowarzyszenie w BCK Audycje muzyczne dla dzieci i młodzieży – wychowanie przez muzykę, jednak zarówno muzyka, jak i treści historyczne przedstawione w tym filmie zainteresują bielszczan w każdym wieku.

Film - koncert można obejrzeć na stronie Bielskiego Centrum Kultury: https://www.bck.bielsko.pl
oraz na Facebooku tej instytucji: https://www.facebook.com/BCKBIELSKOB
Tematem przewodnim filmu prezentowanego z okazji tegorocznego Święta Niepodległości jest przypadająca w tym roku 100. rocznica powrotu Bielska do Polski. 28 lipca 1920 r. na mocy decyzji Rady Ambasadorów (międzynarodowego organu wykonawczego traktatu wersalskiego kończącego I wojnę światową) – Bielsko stało się częścią państwa polskiego. 

W filmie - koncercie pieśni patriotyczne, żołnierskie i utwory współczesne zaprezentowali artyści Bielskiego Towarzystwa Muzycznego: śpiewaczka Joanna Korpiela-Jatkowska, wiolonczelistka i narratorka filmu - opowiadająca o wydarzeniach historycznych i o upamiętniających je miejscach w Bielsku-Białej i nie tylko - Urszula Mizia oraz pianista Janusz Kohut. 
Film wyreżyserował Marcin Szendoł, autorką scenariusza jest Urszula Mizia, autorem nagrania i realizacji dźwiękowej - Janusz Kohut. Rejestracji koncertu wideo dokonała Alicja Kotwicz. 

W filmie wykorzystano materiały archiwalne Bielskiego Towarzystwa Muzycznego z koncertów zorganizowanych w Żywcu-Moszczanicy i Pucku, a także zdjęcia z lotu ptaka autorstwa Marcina Szendoła z Nowego Studia. Film wyprodukowało Bielskie Centrum Kultury.

Film - koncert przenosi nas do miejsc związanych z ważnymi wydarzeniami w historii naszego miasta. Pokazując tablice pamiątkowe umieszczone na elewacjach budynków przy placu Wolności, wspomina wymarsz bialskich Sokołów 26 sierpnia 1914 r. do Legionów, wizyty komendanta Józefa Piłsudskiego w 1915 r. w naszym mieście, m.in. w Hotelu Pod Czarnym Orłem w Białej, czy w Dworze Kępińskich w Żywcu-Moszczanicy, gdzie marszałek wypoczywał w 1934 r. Na tablicy umieszczonej na północnej elewacji katedry św. Mikołaja można odnaleźć tablicę z nazwiskami parafian, którzy zginęli podczas I wojny światowej, zaś na cmentarzu przy ul. Grunwaldzkiej znajduje się pomnik upamiętniający Legionistów.

Twórcy filmu przypominają również, jak to się stało, że Bielsko przestało być częścią państwa polskiego. 
Przywileje miejskie i handlowe nadał Bielsku w 1312 r. Książę Mieszko I Cieszyński. W 1327 r. jego potomek Kazimierz I złożył hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburczykowi, w ten sposób Bielsko na 593 lat miało pozostać poza granicami państwa polskiego. Rzeka Biała wyznaczała granice między królestwem polskim i czeskim, a od XVI w. – między cesarstwem austriackim i królestwem polskim.

Autorzy filmu wspominają także 100. rocznicę II powstania śląskiego, które było jednym z nielicznych polskich zrywów zakończonych sukcesem, oraz symbolicznych zaślubin Polski z morzem. 3 Pułk Strzelców Podhalańskich, w którego szeregach służyli żołnierze z garnizonu Bielsko, zajmował Pomorze. Delegacja tego pułku z chorągwią wzięła udział 10 lutego 1920 r. w uroczystości zaślubin w Pucku.

Na zdjęciach filmowych możemy zobaczyć także utworzony w 1921 r. Cmentarz Wojska Polskiego, gdzie znajduje się wspólna mogiła żołnierzy nieznanych oraz groby weteranów wojskowych zmarłych w latach 1921-1939 r. Widnieje tam też tablica upamiętniająca poległych w wojnie bolszewicko-polskiej 128 żołnierzy 3 Pułku Strzelców Podhalańskich rekrutujących się z naszych okolic.

Bielsko było częścią Księstwa Cieszyńskiego, o którego dziejach także opowiada ten film – koncert, m.in. mówiąc o walce o przyłączenie do Polski Zaolzia, zamieszkałego głównie przez ludność polską, o decyzji Rady Ambasadorów o zaniechaniu przeprowadzania plebiscytu, który mógłby przywrócić ten teren Polsce, i o arbitralnym podziale spornych terenów.